Back to Top
Vigilante banner image

Reseshon ta kuminsá obligá kompanianan lokal evaluá pa dal porta sera


January 26, 2023 • 2 minüt pa lesa

CostULess a sera porta asina 2023 a habri.

Punda— Un reseshon na Kòrsou, ku ainda tin e produkto nashonal brutu mas abou ku normal, ta formando un peliger serio. Tres kompania renombrá, a dal na portanan sera promé ku yanüari 2023, finalisá.  Segun IMF, Kòrsou su ekonomia lo rekuperá bek na 2024.

Kòrsou su problemanan finansiero ta birando mas serio. IMF a anunsiá ku e Produkto Nashonal Bruto di Kòrsou a baha durante 2020 ku 23%, miéntras 2021 i 2022 a mustra rekuperashon pero no a nivel pre Covid.  Kalke bahada den e Produkto Nashonal Brutu di un pais ta motibu pa prekupashon. 23% ta un shòk. Na 2019, Kòrsou tabatin un Produkto Nashonal Brutu di 5.6 miar florin. E bahada a trese esaki na un pronóstiko di 4.3 miar. Kòrsou su bolsa di debe te ku yüni 2020 tabata 2.8 miar i ku finansiamentu fo’i Hulanda a surpasá  4 miar na desèmber 2022. E relashon entre e bahada na 4.3 mira florin di e Produkto Nashonal Brutu kontra di un bolsa di debe na 4 miar ta hiba Kòrsou ta un kota di debe di kasi 93%. Ku e sifranan aki Kòrsou mester pensa bon riba su futuro i desishonnan stratégiko.

Hulanda semper a proponé pa uza artíkulo 38 den Statüt pa por yuda Kòrsou sali for di su problemanan finansiero. E proposishon di e.o. Lei di Konsenso di Reino ta rekonosé esaki dor ku e  ta basá riba artíkulo 38 di Statüt. Artíkulo 38 di Statüt ta stipulá ku por traha areglo di reino pa asuntunan, ku nò ta asuntu di reino, pero di pais. Unabes ku un asuntu di pais, pa medio di un areglo di reino, wòrdu reglá manera un asuntu di reino, e ta bira un asuntu di reino. Esaki ta enserá e peliger real ku hamas e asuntu aki lo por wòrdu elevá bèk na e nivel di un asuntu di pais. Den e Leinan di Konsenso di Reino riba hustisia i finansas ta stipulá ku e leinan  nò por wòrdu abolí òf terminá unilateral dor di pais Kòrsou komo ekspreshon di su outonomia riba tereno di areglonan interno di finansas públiko i di hustisia. Pa lokual ta trata e Lei di Konsenso Entidat di Karibe (COHO), a keda kanselá pero ainda tin e paketenan di Pais, kual nan finalisashon no ta aklará ainda.

Pa tal motibu rekuperashon ekonómiko na e momentonan aki ta mará na Pakete di Pais i tambe na e demas 5 Leinan di Konsenso introdusí na 2010. Si Ulanda nò ke koperá, lo nò tin kambio. E leinan di 2010 pues a restringí outonomia di Kòrsou riba terenonan, ku, rònt mundu i segun Statüt, ta wòrdu konsiderá komo tereno outónomo di un pais. Den e Pakete di Pais, Hulanda ta mustra di tin mas piedat pa lokual ta trata finalisashon. Pero di otro banda mester di un sistema den kua pais Kòrsou, den tur trankilidat, lo por disidí sin preshon. Hustisia i finansa ta e instrumentonan pa kontrolá un pais. Duna esakinan for di man, ta igual na entregá di bo outonomia. Pero ku 4  miar na debe, no tin muchu opshon mas pa Kòrsou.

Lokual ta bira un hecho ta ku kada lockdown a pone Kòrsou den mas tantu debe serka Hulanda. E rekuperashon ekonómiko lo tuma mas tantu debe kombiná ku oumento den debe nashonal. Si yunan di Kòrsou no realisá e peliger, sinta ku man krusá lo fasilitá e proseso pa yega na un katástrofe ekonómiko.

Login