Back to Top
Vigilante banner image

Carmabi a konstatá ‘coral bleaching’ den laman rònt di Kòrsou


December 2, 2023 • 3 minüt pa lesa

WILLEMSTAD – Caribbean Research & Management of Biodiversity (Carmabi) Foundation a konstatá ku e aña aki atrobe tin un ‘coral bleaching event’ na nos refnan di koral. A konstatá e fenómeno aki mas o ménos 16 siman pasá i aktualmente el a pasa su kumbre.

Carmabi ta mónitòr i investigá e ref di koral rondó  di Kòrsou for di 1955 kaba. Awor ku e temperatura di e awa di laman ta bai baha atrobe, ta manera e koralnan rondó di Kòrsou a pasa e temporada aki, ku awa mas kayente ku normal, bon. E desaroyo positivo aki ta marka un kontraste remarkabel ku e añanan anterior den kua ‘coral bleaching’ tabata un asuntu preokupante na Kòrsou, i esaki ta konta tambe den komparashon ku otro ref den Área Karibense.

Pa motibu di El Niño i e kambio di klima kontinuo, nunka e awa di laman den Área Karibense no tabata mas kayente ku awor. Tambe na Kòrsou e último tres lunanan nunka anterior e awa di laman no tabata asina kayente i na òktober asta a alkansá 31 grado. Tambe na tera tabata masha kalor mes i hopi hende a keha frekuentemente tokante di esaki. No ta pa hende so e kalor kontinuo manera nos tabatin e aña aki ta un problema. Otro bestia tambe por sufri di temperatura mas haltu ku normal. Koral ta un bon ehèmpel di esaki.

Alga (lima) masha chikí, ku ta ku mikroskop so por mira, ku ta biba den e tehido di koral ku ta konstruí ref, normalmente ta duna nan anfitrion (e koral) di kome via fotosintesis, pero ta kuminsá traha materia venenoso si e awa di laman bira mas kayente ku 29 grado. E ora ei e koralnan ta ekspulsá e lima aki den e awa rònt di nan. Pasobra ta e lima aki ta duna e koralnan nan koló típiko bèrdè/maron, ta manera e koralnan ta blikia ora ekspulsá e lima. Pasobra e tehido di e koral mes ta transparente i esaki ta pone ku e skelèt blanku bou di dje ta bira visibel. Pesei ta yama e fenómeno ‘blikiamentu di koral’ òf ‘coral bleaching’ na idioma ingles.

Ora e awa di laman despues di algun siman fria sufisientemente, e limanan ta bolbe bèk den e koral i tur kos ta bira meskos ku ántes. Pero, si e awa di laman keda kayente muchu largu, algun tipo di koral despues di un luna ta kuminsá muri di hamber. Kon kayente e awa di laman ta bira i kon largu e ta keda pasa 29 grado lo determiná finalmente kuantu koral lo muri pa motibu di ‘blikiamentu’.

Na 1998, 2005 i 2010 tambe e awa di laman tabata masha kayente (pero no kayente manera e aña aki). Na algun sitio den área karibense den e añanan aki 80 porshento di tur kolonia di koral a blikia i lokalmente 60 porshento tabata muri. Pues hopi bia ta mira ‘coral bleaching’ komo un di e fenómenonan ku mundialmente ta kontribuí na e echo ku ref di koral ta bai atras. Pero ‘coral bleaching’ no ta algu ku por kombatí pasobra e ta un síntoma di un otro problema esta e laman ku ta bira mas i mas kayente pa motibu di e emishon muchu haltu di entre otro CO2.

E aña aki entre ougùstùs i novèmber e awa di laman rondó di Kòrsou pa promé bia 16 siman largu tabata mas kayente ku 29 grado i na sierto sitio karibense (manera por ehèmpel Florida Keys) e kantidat di koral ku a muri tabata enorme.

Un tiko komo sorpresa di e investigadónan di koral e daño na Kòrsou por lo pronto parse no ta asina grave. Hopi koral aktualmente a blikia, pero hopi sorto, no opstante e temporada histórikamente largu di temperatura muchu haltu di awa di laman, i kontrali na evento di blikiamentu anterior, pa un gran parti ta na bida ainda. Pasobra e awa di laman aktualmente (fin di novèmber) atrobe lo baha bou di 29 grado, tin e speransa ku e koralnan ku aktualmente ainda ta blikiá pronto lo tuma nan lima atrobe for di e laman rònt di nan i ku e mortalidat masal ku a ferwagt anteriormente lo no sosodé.

Login