Back to Top
Vigilante banner image

No tin urgensia pa obligá servisio militar:  ni pa hóben hòmber ni muhé


January 7, 2023 • 3 minüt pa lesa

WILLEMSTAD – Parlamentario Ana Maria Pauletta di PAR a hasi diferente pregunta na Promé Minister Gilmar Pisas tokante partisipashon di e sekso femenino den servisio militar. Un dje preguntanan ta relashoná ku e echo ku e ordenansa ku ta obligá partisipashon den servisio militar, “dienstplichtverordening 1961”, ta ekskluí hende muhé for di servisio militar.

Den kuadro di esaki ela pidi Pisas pa bisa Parlamento ki dia lo entregá e proyekto di lei pa adaptá e ordenansa menshoná. Pero segun Promé Minister no tin niun purá ku adaptashon dje lei akí.

No a introdusí ‘vrouwendienstplicht’ na Kòrsou, pasó sirbi den ehersito di forma obligatorio ta un diskushon totalmente diferente, kompará ku un empleo komo militar profeshonal. Asina Pisas ta splika Pauletta den su karta di kontesta. “Na mundu ta masoménos 14 pais so konosé vrouwendienstplicht. Den Oropa ta trata di 2 pais so. Hulanda a introdusí vrouwendienstplicht resientemente na aña 2020. Por opta pa hiba un debate pa introdusí vrouwendienstplicht den e Dienstplichtverordening 1961.”

Pero segun Pisas loke mester ta un lei nobo i modèrno, ku ta regla e posishon hurídiko di nos militarnan profeshonal maskulino i femenino, ku no ta ‘dienstplichtigen’. E proyekto H17 di Pakete Nashonal (Profeshonalisashon di Milisia di Kòrsou), ta enserá netamente e trayekto akí, pa yega na un areglo di posishon hurídiko pa militarnan profeshonal, esta un rechtspositieregeling voor beroepsmilitairen. E planifikashon ta pa por tin un konsepto di lei nobo den 2023.

“Riba su mes por adaptá òf modernisá e kontenido di e Dienstplichtverordening 1961, pasó e areglo akí ta bastante antikuá, pero no tin muchu urgensia. Manera ta konosí, niun pais den Reino Hulandes no ta ehekutando dienstplicht ya pa algun dékada kaba (for di 1997). Ku otro palabra, hóbennan no tin obligashon pa mèldu. Pero kada gobièrnu ta keda ku e deber di registrá tur hóben maskulino ku kumpli 18 aña den e dienstplichtregister i informá nan di esaki.”

Ounke no ta ehekutando dienstplicht, ainda gobièrnu no a suspendé e obligashon pa mèldu (opkomstplicht) legalmente, ku ta ankra den e ordenansa. Lo regla esei pronto. Tambe gobièrnu lo publiká e vershon di e Dienstplichtverordening 1961, manera a adaptá esaki na e struktura estatal aktual (geconsolideerde tekst) ku tur su kambionan inkorporá den dje. E vershon ei ta kla prepará kaba. “Despues ku introdusí un rechtspositieregeling nobo pa militarnan profeshonal, e Dienstplichtverordening 1961 lo bira relevante solamente si gobièrnu disidí ku e ta bolbe kuminsá ehekutá dienstplicht. Ku otro palabra, si bolbe kuminsá obligá hóbennan pa mèldu. Esaki ta un desishon outónomo ku Kòrsou por tuma.”

Dia 20 di aprel aña pasá Konseho di Ministernan a bai di akuerdo ku e proposishon pa habri milisia pa e ser femenino tambe. A publiká e regla di maneho den kua ta stipulá esaki, ‘Beleidsregel inzake toelating van vrouwelijke beroepsmilitairen tot de Curaçaose Militie’, den su totalidat den Landscourant di 6 di mei 2022. “Ku publikashon di e maneho akí, gobièrnu ta ekspresá su kompromiso ku kumpli ku e maneho akí i enforsá e maneho akí tantu den su aserkamentu interno komo eksterno pa ku públiko. Sinembargo, un regla di maneho no tin forsa di lei. E no ta un dekreto ministerial òf otro tipo di areglo legislativo.”

Segun Pisas a base di Areglo di Estado di Kòrsou i nos tratadonan internashonal ku ta trata derechi humano, e práktima di ‘bon dunadó di trabou’, ta eksigí sin mas trato igual di hende muhé i hòmber den esfera laboral. “Pues si un hóben tin interes pa un karera NO obligatorio lokalmente den ehérsito di Reino, tur dos génreo mester por apliká pa bira un militar profeshonal. Den futuro, lei ku lo regla e posishon hurídiko di militarnan profeshonal sigur lo ankra e derechi akí di hende muhé. Ta trata akí di e ‘Rechtspositieregeling beroepsmilitairen’ ku ta den preparashon na e momentunan akí, den kuadro di proyekto H17 dje Pakete Nashonal.”

Login